Đã khá lâu tôi không đăng bài mới (nhưng vẫn trả lời câu hỏi tư vấn thường xuyên tại đây) do đang bận “phiêu lưu” ở lĩnh vực mới là công chứng, công việc của bên công chứng quả là bận rộn hơn bên luật sư, tuy nhiên cũng nhờ chuyến phiêu lưu này mà tôi mới xuất bản được bài viết hôm nay .
Bạn là chủ 1 công ty, doanh nghiệp và bạn cũng là chủ một tài sản là nhà đất, bất động sản. Khi doanh nghiệp cần vay vốn để kinh doanh, bạn mang tài sản của mình để thế chấp cho ngân hàng nhưng khi đi công chứng thì lại bị từ chối vì lý do: “giao dịch với chính mình”
Bạn đã bao giờ gặp trường hợp như vậy chưa? Bài viết hôm nay tôi sẽ nói về vấn đề này.
Vấn đề giao dịch dân sự với chính mình thường được đặt ra tại các Hợp đồng thế chấp tài sản để bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ của người khác, trong đó người khác thường là một doanh nghiệp. Tình huống cụ thể hơn như sau:
Ông A thế chấp tài sản là quyền sử dụng đất của riêng ông A cho Ngân hàng B để đảm bảo cho khoản vay của Công ty C do ông A là đại diện theo pháp luật. Như vậy, có thể mô tả một cách đơn giản là Hợp đồng thế chấp trong trường hợp này sẽ có 3 bên thực hiện giao dịch, trong đó Bên nhận thế chấp là Ngân hàng, Bên thế chấp là ông A và Bên được bảo đảm (Bên vay) là Công ty C do ông A đại diện. Như vậy ông A sẽ ký vào Hợp đồng thế chấp với 2 tư cách: Bên thế chấp và đại điện cho Bên được bảo đảm. Khi Hợp đồng thế chấp được mang ra các tổ chức hành nghề công chứng để thực hiện việc công chứng thì đã có những quan điểm khác nhau:
Quan điểm thứ nhất cho rằng: Giao dịch nêu trên đã vi phạm quy định tại Khoản 3, Điều 141 Bộ luật dân sự 2015, như sau:“Một cá nhân, pháp nhân có thể đại diện cho nhiều cá nhân hoặc pháp nhân khác nhau nhưng không được nhân danh người được đại diện để xác lập, thực hiện giao dịch dân sự với chính mình hoặc với bên thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người đó, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”
Trong trường hợp nêu trên ông A là cá nhân đã nhân danh người đại diện của công ty C để xác lập thực hiện giao dịch dân sự với chính ông A với tư cách là chủ tài sản thế chấp. Do đó Hợp đồng thế chấp sẽ không được công chứng do vi phạm quy định nêu trên.
Cách giải quyết theo quan điểm này được đưa ra đó là: Ông A ủy quyền cho một cá nhân khác đủ thẩm quyền trong công ty C để ký đại diện cho công ty C, như vậy sẽ không vi phạm quy định tại Khoản 3, Điều 144 Bộ luật Dân sự 2015, do bên thế chấp và bên được bảo đảm (bên vay vốn) là 2 người khác nhau ký vào Hợp đồng thế chấp.
Quan điểm thứ hai cho rằng: Giao dịch dân sự nêu trên là phù hợp với các quy định của pháp luật, ông A có thể ký vào hợp đồng với cả 2 tư cách là bên thế chấp và đại diện của bên được bảo đảm (bên vay vốn). Căn cứ vào quy định tại Khoản 3, Điều 144 Bộ luật dân sự 2015 có nội dung: trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Trường hợp pháp luật có quy định khác ở đây là những quy định tại Điều 67, 86 và 162 của Luật Doanh nghiệp 2014.
Có thể hiểu một cách ngắn gọn quy định của Luật Doanh nghiệp 2014 là Hợp đồng, giao dịch giữa công ty với người đại diện theo pháp luật, giám đốc, tổng giám đốc của công ty phải được Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị hoặc Đại hội đồng cổ đông chấp thuận tùy vào loại hình doanh nghiệp. Như vậy cũng có thể hiểu rằng trường hợp ông A chỉ cần có văn bản thể hiện sự chấp thuận của Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị hoặc Đại hội đồng cổ đông là ông A có thể ký vào hợp đồng với cả 2 tư cách là bên thế chấp và đại diện của bên được bảo đảm (bên vay vốn) mà không hề vi phạm các quy định của pháp luật.
Quan điểm của tôi đó là đồng ý với quan điểm thứ 2, vì vậy, nếu như bạn gặp trường hợp tương tự và bị từ chối, bạn có thể trích dẫn các quy định nêu trên trong Luật Doanh nghiệp 2014 và đề nghị người từ chối giải thích lý do và căn cứ của việc từ chối nhé.
Như vậy bạn đã hiểu như thế nào là: “Giao dịch với chính mình” chưa? Hy vọng bài viết này sẽ phần nào giúp bạn hiểu hơn về quy định đó.
Nếu có ý kiến hay câu hỏi liên quan, các bạn có thể gửi phản hồi ở dưới bài viết này, hoặc liên hệ riêng với chúng tôi để được tư vấn và giải đáp.
Bạn cũng có thể ấn nút “Theo dõi” để cập nhật các thông báo về bài viết mới nhất của chúng tôi qua email.
Hay quá mà cũng đau đầu quá