Sa thải là một trong những hình thức xử lý kỷ luật lao động được coi là nặng nhất đối với người lao động. Khác với các hình thức kỷ luật lao động khác khi mà người lao động vẫn tiếp tục làm việc tại công ty, doanh nghiệp, thì sa thải cũng đồng nghĩa với việc chấm dứt hợp đồng lao động.
Chính vì tính chất đặc biệt như vậy nên pháp luật cũng có những quy định riêng, nhắm đảm bảo được quyền lợi của người lao động, đồng thời cũng giúp cho các công ty, doanh nghiệp cẩn trọng hơn khi quyết định sa thải.
Trong bài viết này Luật NBS sẽ cung cấp cho bạn các quy định liên quan đến việc sa thải người lao động.
MỤC LỤC BÀI VIẾT
#1. Người lao động sẽ bị sa thải khi nào?
Không phải cứ mắc bất cứ lỗi nào trong quá trình làm việc là người lao động sẽ bị sa thải. Hình thức xử lý kỷ luật sa thải được người sử dụng lao động áp dụng chỉ trong những trường hợp sau đây:
- Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc;
- Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động;
- Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật. Tái phạm là trường hợp người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật mà chưa được xóa kỷ luật theo quy định;
- Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.
Trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động. |
Nếu người lao động bị sa thải không bởi những lý do, căn cứ trên thì đó là sa thải trái quy định của pháp luật.
Trường hợp người lao động xin nghỉ việc nhưng chưa được đồng ý thì khi chưa hết thời hạn báo trước, người lao động không nên tự ý nghỉ việc để tránh rơi vào trường hợp bị sa thải do “tự ý bỏ việc” nêu trên. |
#2. Nguyên tắc, trình tự thủ tục
Các nguyên tắc, trình tự thủ tục, thời hiệu xử lý kỷ luật sa thải được áp dụng tương tự như việc xử lý kỷ luật lao động, Luật NBS đã hướng dẫn chi tiết trong bài viết sau:
#3. Doanh nghiệp nên làm gì trước khi sa thải nhân viên?
Chúng tôi cho rằng không có doanh nghiệp nào thích sa thải nhân viên của mình, đó một việc bất đắc dĩ mà họ phải làm. Tuy nhiên, mỗi công ty, doanh nghiệp cần lưu ý một số điều sau đây trước khi quyết định sa thải nhân viên:
- Xem kỹ hành vi của người lao động có đủ điều kiện để sa thải theo quy định của pháp luật, nội quy lao động và hợp đồng lao động không?
- Tập hợp và kiểm tra các chứng cứ liên quan đến lỗi của người lao động, các chứng cứ cần xác thực và rõ ràng.
- Kiểm tra các trường hợp không được xử lý kỷ luật lao động theo quy định.
- Xem kỹ các nguyên tắc xử lý kỷ luật lao động theo quy định.
- Tiến hành thủ tục sa thải một cách cẩn trọng theo từng bước xử lý kỷ luật lao động, đảm bảo đủ thành phần và thủ tục theo quy định.
- Đảm bảo về thời hiệu xử lý kỷ luật lao động.
- Ban hành các văn bản hợp pháp về nội dung và hình thức.
Đó là một số việc mà doanh nghiệp cần lưu ý nếu muốn sa thải nhân viên. Nếu bạn đang là chủ doanh nghiệp, bạn không nên nghĩ đơn giản rằng: tôi là chủ thì tôi thích sa thải nhân viên của tôi lúc nào cũng được. Việc sa thải người lao động trái pháp luật có thể sẽ đem đến cho doanh nghiệp những hậu quả pháp lý nghiêm trọng hơn bạn nghĩ.
Ngoài ra, việc doanh nghiệp sa thải nhân viên có lẽ cũng muốn các nhân viên khác của công ty lấy đó làm tấm gương để không mắc phải lỗi vi phạm nữa. Vì vậy, các doanh nghiệp càng cần lưu ý làm đúng quy định để việc sa thải mang lại hiệu quả tốt nhất cho doanh nghiệp.
- Có thể bạn quan tâm: Điều kiện tuyển dụng lao động chưa thành niên
#4. Người lao động nên làm gì ?
Đối với người lao động, để biết được mình bị sa thải có đúng quy định không thì bạn cần làm những việc sau:
- Đọc kỹ lại Hợp đồng lao động và nội quy lao động, đặc biệt là các quy định liên quan đến kỷ luật lao động và sa thải.
- Xem kỹ các chứng cứ mà công ty đưa ra, đồng thời tìm những chứng cứ, luận điểm có thể giúp bảo vệ bản thân.
- Liên hệ sự trợ giúp của tổ chức đại diện người lao động tại doanh nghiệp.
- Có thể yêu cầu sự trợ giúp và tham gia của luật sư, người đại diện nếu thấy cần thiết.
- Đọc và nắm bắt được các quy định về nguyên tắc, trình tự thủ tục liên quan đến sa thải và đối chiều với việc thực hiện của công ty.
- Kiểm tra thời hạn, thời hiệu của thủ tục và văn bản ban hành
- Đọc kỹ tất cả các văn bản trước khi đặt bút ký.
Trường hợp người lao động có lỗi và thấy rằng việc công ty sa thải mình là đúng quy định, thì để hạn chế hậu quả của việc sa thải này, người lao động nên thành thật nhận lỗi và cố gắng thương lượng, thỏa thuận với công ty để họ tạo điều kiện xử lý một cách nhẹ nhàng nhất, đồng thời cần cố gắng khắc phục tối đa hậu quả (nếu có) do hành vi và lỗi của mình gây ra.
Dù người lao động bị sa thải là đúng hay sai thì người lao động vẫn luôn được hưởng đầy đủ các quyền lợi về bảo hiểm (BH xã hội, BH y tế, BH thất nghiệp…) theo quy định, được hoàn thành các thủ tục liên quan và được hoàn trả các giấy tờ, bằng cấp (nếu có) theo quy định |
#5. Hậu quả pháp lý của việc sa thải trái pháp luật
Cho dù không cố ý nhưng có thể chỉ cần một bước bất cẩn trong trình tự thủ tục thực hiện không đúng, thì việc sa thải sẽ trở thành trái quy định của pháp luật. Người lao động chắc chắn là người chịu thiệt thòi trước tiên, nhưng để nói về hậu quả pháp lý thì sẽ tác động chủ yếu đến người sử dụng lao động.
Đó có thể là những hậu quả pháp lý sau:
Pháp luật cho phép người lao động bị sa thải nếu thấy không thỏa đáng thì có quyền khiếu nại với các chủ thể sau:
- Người sử dụng lao động giải quyết khiếu nại lần đầu
- Chánh Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, nơi người sử dụng lao động đặt trụ sở chính có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai khi người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết lần đầu hoặc đã hết thời hạn quy định mà khiếu nại không được giải quyết.
Người lao động bị sa thải có thể khởi kiện mà không cần qua thủ tục hòa giải, yêu cầu được gửi đến một trong các cơ quan sau:
- Hội đồng trọng tài lao động
- Tòa án nhân dân có thẩm quyền
Trường hợp doanh nghiệp, công ty quyết định xử lý kỷ luật lao động theo hình thức sa thải trái quy định thì doanh nghiệp còn phải có các nghĩa vụ và trách nhiệm tương tự như trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng trái pháp luật
Từ ngày 01/01/2018, khi Bộ luật hình sự 2015 có hiệu lực thi hành, người lao động có thể tố cáo việc sa thải trái pháp luật. Điều này có nghĩa là trong một số trường hợp thì việc sa thải trái pháp luật có thể bị xử lý hình sự, quy định đó như sau:
“Điều 162. Tội buộc công chức, viên chức thôi việc hoặc sa thải người lao động trái pháp luật
1. Người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà thực hiện một trong các hành vi sau đây làm cho người bị thôi việc, người bị sa thải hoặc gia đình họ lâm vào tình trạng khó khăn hoặc dẫn đến đình công, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:
a) Ra quyết định buộc thôi việc trái pháp luật đối với công chức, viên chức;
b) Sa thải trái pháp luật đối với người lao động;
c) Cưỡng ép, đe doạ buộc người lao động, công chức, viên chức phải thôi việc.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:
a) Đối với 02 người trở lên;
b) Đối với phụ nữ mà biết là có thai;
c) Đối với người đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi;
d) Làm người bị buộc thôi việc, người bị sa thải tự sát.
3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”
Điều 162 nêu trên quy định khá rõ ràng, việc sa thải trái pháp luật có thể là hành vi phạm tôi nếu có các điều kiện sau:
- Sa thải vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác
- Làm cho người bị sa thải hoặc gia đình họ lâm vào tình trạng khó khăn hoặc dẫn đến đình công.
Mức hình phạt cụ thể sẽ tùy thuộc vào tính chất và mức độ cụ thể của hành vi.
Đó là những hậu quả pháp lý của việc sa thải trái pháp luật. Vì vậy mà các doanh nghiệp cần lưu ý và nghiên cứu kỹ quy định khi làm thủ tục sa thải.
Quy định pháp luật áp dụng:
Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho những ai quan tâm. Nếu có ý kiến hay câu hỏi liên quan, các bạn có thể gửi phản hồi ở dưới bài viết này, hoặc liên hệ riêng với Luật NBS để được tư vấn và giải đáp.
Nếu bạn yêu thích đọc sách, bạn có thể chia sẻ, bình luận những cuốn Sách Hay với chúng tôi tại ĐÂY
Bạn cũng có thể ấn nút “Theo dõi” để cập nhật các thông báo về bài viết mới nhất của chúng tôi qua email.
Duong
Sau khi bị kĩ luật Sa Thai.thì đến khi nào e mới được lấy bảo hiểm v ạ
Ngoc Blue
Theo quy định tại Điều 47 Bộ luật Lao động thì:”Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên; trường hợp đặc biệt, có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày”
Như vậy, bạn có thể yêu cầu công ty trả sổ bảo hiểm và thanh toán các khoản có liên quan trong vòng tối đa 30 ngày nhé
Dung
E bị xử lí kỉ luật vì trộm cắp. V nó có lưu vào hô sơ sao này của e không.có ảnh hưởng đến công việc sao này của em không
Ngoc Blue
Việc lưu hồ sơ là do công ty bạn nhé. Nếu như những công ty khác mà bạn định xin việc biết về việc này thì có thể sẽ ảnh hưởng đến công việc của bạn sau này.
Út thống
Em xin nghi việc tu ngay mong 3thang 10.den 4thag 11 moi hết han bao trước. Nhung e bắt dấu nghi tu mong 8thag 10 den nay..va con mun nghi den hết han.. . E nen don phương châm dứt hợp dong va chiu boi thương 25 ngay e nghi…. Hay bay gio e nen len Cty de lam thu tuc sa thai…cach nào tốt hon… Va bi sa thai co anh hung den cong việc sau nay o cong ty khác… Linh vuc khac
Nguyên thi viet trinh
Cho em hỏi, em tu y nghi viec không báo trước và công ty có gửi giấy mời nhưng em bầu ốm nghén không đến thì có làm sao không ạ. E thấy bạn em cũng tự ý nghỉ việc nhưng công ty lại không gửi giấy mời… Như vậy là sao ạ, anh chị giải dap giup em. Em cảm ơn
Ngoc Blue
Nếu công ty gửi giấy mời lần 1 và bạn không đến được thì bạn cần có thông báo cho công ty về lý do, nếu công ty đã nhận được thông báo của bạn thì buổi làm việc có thể dời sang ngày khác. Việc công ty gửi hoặc không gửi giấy mời cho ai đó là do cách làm việc từ phía công ty bạn nhé, chỉ có công ty bạn mới giải thích được việc này cho bạn thôi.
Nguyên thi viet trinh
Em tự ý nghỉ việc được hai tháng, khi làm viêc tại công ty em không vi phạm lỗi mà công ty gửi giấy triệu tập cho em, vậy giấy triệu tập được dùng trong những trường hợp như thế nào? Giấy này công ty gửi cho em sau giấy mời lần một em không có mặt tại công ty.
Ngoc Blue
Giấy triệu tập hay giấy mời của công ty không giống như của cơ quan nhà nước bạn nhé, có lẽ bạn đang có sự hiểu nhầm. Đối với công ty thì họ có thể gửi giấy mời hay họ cũng có thể tự đặt tên là giấy triệu tập để mời bạn cũng như các nhân viên khác trong bất cứ trường hợp nào mà công ty đó thấy cần thiết phải mời nhân viên lên gặp và làm việc, không nhất thiết phải vi phạm kỷ luật lao động hay không.
Trường hợp này bạn cũng nói là bạn đã tự ý nghỉ việc, vì vậy công ty gửi giấy mời hay giấy triệu tập lên cho bạn là một điều hợp lý và có thể hiểu được, có thể họ muốn tìm hiểu lý do, giải quyết các chế độ (nếu có) hoặc cũng có thể là hoàn tất thủ tục thanh lý hợp đồng với bạn. Vấn đề này bạn cần tự tìm hiểu và trao đổi từ phía công ty nhé.
Phạm Thắng
Thưa luật sư, cho em hỏi vấn đề này. E là công nhân, cách đây 1 tuần e bị quản đốc phân xưởng xử lí trả lại ban giám đốc. Đợi quyết định của ban giám đốc. Trong thời gian đó e nghỉ 3 ngày không đi làm, sau 3 ngày ban giám đốc mới phân công công việc. Như vậy 3 ngày đó có bị tính là tự ý nghỉ việc không? E xin cảm ơn!
Ngoc Blue
Em nghỉ 3 ngày là tự nghỉ hay có quyết định của công ty? Khi em nghỉ như vậy thì phía công ty có ý kiến như thế nào? Em xem lại trong nội quy lao động của công ty xem trường hợp của em có được nghỉ như vậy không. Nếu như không được thì em có thể bị coi là tự ý nghỉ việc nhé.