Theo xu thế hiện nay, nhu cầu mua căn hộ chung cư đang tăng lên nhanh chóng. Vì vậy có rất nhiều khách hàng muốn được tư vấn về thủ tục mua chung cư.
Nếu bạn đang bắt đầu tìm hiểu về thủ tục mua chung cư, và mong muốn việc mua chung cư được an toàn, hạn chế tối đa rủi ro, thì bài viết này là dành cho bạn.
Việc mua chung cư có một điểm khác biệt cơ bản so với các bất động sản như nhà, đất thổ cư, đó là thay vì cần phải có sổ đỏ, bạn được quyền làm thủ tục mua chung cư từ khi tòa chung cư đó còn chưa hình thành.
Chính vì vậy, cơ chế pháp lý và quy định đối với thủ tục mua chung cư cũng có những điểm khác biệt cần lưu ý.
Còn nếu bạn mua bán căn hộ chung cư đã có sổ đỏ thì bạn nên xem những tư vấn và hướng dẫn sau:
Như đã nói ở trên, bạn có thể làm thủ tục mua chung cư từ khi tòa nhà chung cư đó mới chỉ xây xong phần móng. Việc mua bán như vậy là rất bình thường, được pháp luật cho phép và bảo vệ. Nhưng bất cứ giao dịch nào cũng vậy, luôn tiềm ẩn những rủi ro, vì vậy khi bạn quyết định mua căn hộ chung cư theo hình thức này thì bạn có thể lưu ý một số vấn đề sau:
#1. Năng lực tài chính và uy tín của chủ đầu tư?
Những người mua nhà chung cư, sau khi đã chọn được vị trí, giá cả, diện tích thì điều mà họ quan tâm tiếp theo đó chính là nhà chung cư đó có được hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng như cam kết và quảng cáo của chủ đầu tư hay không? Vấn đề này quả là khó xác định, đặc biệt khi bạn mua nhà chung cư khi tòa nhà đó mới chỉ xong phần móng, hoặc mới xây lên vài tầng.
Bạn không thể biết được liệu chủ đầu tư có đủ khả năng tài chính để hoàn thành tiến độ và bàn giao nhà đúng hẹn hay không, hay là bạn mua nhà rồi đợi 5, 7 thậm chí 10 năm vẫn chưa được chuyển đến ở nhà mới. Bạn cũng không biết được chất lượng nhà có đúng như cam kết không. Tất cả những điều đó chỉ đến khi nào nhận bàn giao nhà bạn mới xác định được
Bạn có thể tìm hiểu thông tin về năng lực tài chính và uy tín của chủ đầu tư thông qua các nguồn sau:
- Internet: Google, Youtube…
- Mạng xã hội: Facebook, Zalo…
- Phương tiện truyền thông: Tivi, báo, đài
- Những người đã mua căn hộ tại những dự án do chủ đầu tư đó đã thực hiện.
Đó là những nơi mà bạn có thể tìm thấy khá nhiều thông tin về chủ đầu tư một dự án, các thông tin bạn cần tìm hiểu đó là:
- Chủ đầu tư có vấn đề gì về tài chính không?
- Các dự án của chủ đầu tư có bị chậm tiến độ hoặc xây dựng sai phép không?
- Chủ đầu tư có tranh chấp nào với cư dân hay không? Nếu có thì đã hoặc đang giải quyết như thế nào?
- Cộng đồng cư dân có những ý kiến gì về chủ đầu tư?
- Có ngân hàng bảo lãnh cho dự án không, uy tín của ngân hàng thế nào?
Ngoài những yếu tố trên, việc xác định năng lực và uy tín của chủ đầu tư cũng tùy thuộc vào một chút may mắn của bạn nữa, bởi vì thời điểm thực hiện dự án, chủ đầu tư có nguồn vốn rất dồi dào, nhưng không may đến giai đoạn nào đó họ gặp khó khăn về tài chính hoặc cũng có thể những dự án trước chủ đầu tư thực hiện rất tốt, nhưng không may đến đúng dự án bạn định mua thì chủ đầu tư lại gặp khó khăn.
Đương nhiên là khi chủ đầu tư được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt thực hiện dự án thì về nguyên tắc tại thời điểm được phê duyệt đó, chủ đầu tư đã có đủ điều kiện về năng lực tài chính và rất nhiều điều kiện khác nữa. Tuy nhiên, cơ quan nhà nước cũng không thể dự báo hết được các rủi ro, nhất là các tình huống bất khả kháng như đợt dịch bệnh Covid toàn cầu vào năm 2019
Nói vậy để thấy rằng, khi bạn quyết định chọn mua căn hộ chung cư ở dự án nào thì ngoài việc tìm hiểu kỹ thông tin về năng lực và uy tín của chủ đầu tư, bạn cũng nên tin vào trực giác và sự may mắn của mình nữa. Tôi tin rằng mỗi người mua chung cư sẽ luôn là một “nhà đầu tư thông minh”
#2. Tòa nhà chung cư đó có được xây dựng đúng quy định?
Nghe “đúng quy định” có vẻ chung chung nhưng thực ra đó là Tòa nhà chung cư đó có được xây dựng đúng với Giấy phép xây dựng và/hoặc thiết kế đã được cơ quan nhà nước phê duyệt không.
Vấn đề này thực ra bạn cũng không thể biết được khi chọn mua căn hộ bởi vì thời điểm bạn mua chung cư thì tòa nhà đó có thể mới xây được vài tầng hoặc chỉ mới xong phần móng thì bạn làm sao biết được sau đó chủ đầu tư có xây đúng số tầng quy định hoặc theo thiết kế đã được phê duyệt hay không.
Điển hình của việc tranh cãi về xây sai thiết kế đó là Tòa nhà 8B Lê Trực, Hà Nội: vị trí đẹp, chủ đầu tư có năng lực tài chính nhưng cuối cùng thì tòa nhà này đã bị cưỡng chế tháo dỡ một phần. Việc cưỡng chế đã hoàn thành và mặc dù người mua phải trả một giá khá cao để được sở hữu căn hộ tại dự án này nhưng thời gian nhận được nhà đã bị kéo dài khá lâu.
Và với tiêu chí này bạn cũng lại cần có một chút may mắn.
Tuy nhiên, bạn có thể áp dụng theo quy dưới đây để biết các thông tin cần tìm hiểu, đó là quy định tại Điều 6, Luật Kinh doanh bất động sản 2014:
Như vậy, trước làm thủ tục mua chung cư, bạn nên tìm hiểu kỹ các thông tin trên. Nếu dự án nào mà thông tin đầy đủ, minh bạch theo đúng quy định, thì bước đầu bạn có thể tin tưởng vào chủ đầu tư và dự án đó.
#3. Ngân hàng nào bảo lãnh tiến độ dự án?
Đây là tiêu chí quan trọng liên quan đến việc bàn giao nhà đúng tiến độ cam kết
Vấn đề này được quy định tại Điều 56, Luật Kinh doanh bất động sản 2014
1. Chủ đầu tư dự án bất động sản trước khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai phải được ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư đối với khách hàng khi chủ đầu tư không bàn giao nhà ở theo đúng tiến độ đã cam kết với khách hàng. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố danh sách ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh trong kinh doanh bất động sản hình thành trong tương lai. 2. Phạm vi, điều kiện, nội dung và phí bảo lãnh do các bên thỏa thuận nhưng phải bảo đảm thực hiện trách nhiệm của bên bảo lãnh quy định tại khoản 3 Điều này và phải được lập thành hợp đồng. Chủ đầu tư có trách nhiệm gửi bản sao hợp đồng bảo lãnh cho bên mua, bên thuê mua khi ký kết hợp đồng mua, thuê mua. Hợp đồng bảo lãnh có thời hạn cho đến khi nhà ở được bàn giao cho bên mua, bên thuê mua. 3. Trường hợp chủ đầu tư không thực hiện bàn giao nhà ở theo tiến độ đã cam kết và bên mua, bên thuê mua có yêu cầu thì bên bảo lãnh có trách nhiệm hoàn lại số tiền ứng trước và các khoản tiền khác cho khách hàng theo hợp đồng mua bán, thuê mua nhà ở và hợp đồng bảo lãnh đã ký kết. 4. Việc bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai thực hiện theo quy định tại Điều này và quy định của pháp luật về bảo lãnh.
Đối với quy định về bảo lãnh tiến độ nêu trên, bạn cần lưu ý các vấn đề sau:
- Uy tín của ngân hàng bảo lãnh: Ngân hàng đó đã bảo lãnh cho những dự án nào, những dự án đó có “suôn sẻ” hay không
- Trường hợp chủ đầu tư chậm tiến độ và có yêu cầu bảo lạnh, bạn chỉ được trả lại tiền, mà không phải là trả nhà hoặc thúc đẩy chủ đầu tư xây đúng tiến độ
- Xem kỹ thời hạn bảo lãnh và nội dung khác trong Văn bản về bảo lãnh mà chủ đầu tư đưa cho bạn, có những trường hợp để được bảo lãnh thì cần rất nhiều điều kiện, mà khi đó có thể chủ đầu tư không còn đáp ứng được nữa
- Bảo lãnh chỉ thực hiện khi có yêu cầu bảo lãnh, và người yêu cầu bảo lãnh có thể phải trả phí
#4. Căn hộ chung cư đó có đang bị thế chấp không?
Theo quy định thì chủ đầu tư một dự án nhà chung cư được quyền thế chấp một hoặc những tài sản sau:
- Một phần hoặc toàn bộ dự án xây dựng nhà chung cư đó
- Một phần hoặc toàn bộ các căn hộ nhà chung cư sẽ hình thành trong tương lai
- Quyền tài sản liên quan đến dự án đầu tư xây dựng nhà ở, nhà ở hình thành trong tương lai
Việc thế chấp của chủ đầu tư cần lưu ý các nguyên tắc cơ bản sau:
- Trường hợp chủ đầu tư đã thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai thì không được đồng thời đăng ký thế chấp quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở, chỉ được thế chấp phần dự án không bao gồm nhà ở hình thành trong tương lai này.
- Trường hợp đã thế chấp quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở thì không được đồng thời thế chấp dự án đầu tư xây dựng nhà ở, nhà ở hình thành trong tương lai
- Chủ đầu tư cũng được phép thế chấp tại nhiều ngân hàng khác nhau trong giá trị tài sản cho phép.
Điều này có nghĩa là căn hộ chung cư mà bạn định mua có thể đang được thế chấp tại một ngân hàng nào đó. Mà không chỉ một mình căn hộ của bạn, có thể toàn bộ căn hộ ở dự án đó dù chưa hình thành thì đã được thế chấp toàn bộ tại một hoặc một số ngân hàng nào đó rồi.
Khi bạn chuẩn bị thủ tục mua chung cư, đương nhiên bạn muốn biết căn hộ chung cư bạn định mua có đang thế chấp tại ngân hàng nào hay không. Tài sản đang được thế chấp sẽ không được thực hiện các giao dịch như mua bán, chuyển nhượng, và Chủ đầu tư có thể không cung cấp đầy đủ thông tin cho bạn.
Tuy nhiên, pháp luật cũng đã có quy định để bảo đảm phần nào quyền lợi của người mua chung cư trong trường hợp này, đó là:
- 1: Chủ đầu tư phải giải chấp căn hộ đó trước khi bán: Việc giải chấp Thể hiện bằng Văn bản thông báo nhà ở đủ điều kiện được bán của cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh nơi có nhà ở.
HOẶC
- 2: Chủ đầu tư, Bên mua và bên nhận thế chấp thỏa thuận thống nhất về việc không phải giải chấp và vẫn được mua bán căn hộ đó: Được thể hiện bằng Biên bản thống nhất của bên mua, bên nhận thế chấp và chủ đầu tư về việc này
(nội dung quy định tại Thông tư 26/2015/TT-NHNN của Ngân hàng nhà nước)
Phương án an toàn hơn cho bạn đương nhiên vẫn là căn hộ chung cư phải được giải chấp trước khi ký hợp đồng mua bán
Khi sử dụng dịch vụ của Luật NBS, bạn sẽ được chúng tôi hỗ trợ miễn phí việc kiểm tra và đánh giá tình trạng pháp lý của căn hộ chung cư mà bạn định mua với những chuyên gia giàu kinh nghiệm và bằng các công cụ nghiệp vụ riêng của chúng tôi. Hoặc liên hệ: |
Nếu chủ đầu tư không cung cấp đầy đủ thông tin hoặc cung cấp thông tin sai sự thật cho người mua nhà chung cư, họ có thể sẽ phải bồi thường, thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Do đó trong trường hợp này, uy tín và năng lực tài chính của chủ đầu tư là một yếu tố quan trọng để bạn có thể đánh giá và quyết định.
#5. Dự án nhà chung cư đó đã đủ điều kiện để huy động vốn / mua bán căn hộ theo quy định chưa?
Từ trước đến nay, có thể có người vẫn hiểu rằng làm thủ tục mua chung cư dưới hình thức huy động vốn hoặc ký hợp đồng mua bán căn hộ là cùng 1 hình thức giống nhau, chỉ khác tên gọi.
Nhưng về pháp lý thì không phải như vậy.
Khi ký vào bất cứ văn bản nào, bạn cũng cần phải biết văn bản đó có hợp pháp và đúng quy định hay không, để nếu không may có rủi ro thì bạn sẽ có căn cứ và được pháp luật bảo vệ theo quy định.
Vậy thì hãy lưu ý các quy định dưới đây:
Chủ đầu tư được huy động vốn khi nào?
Hình thức huy động vốn được áp dụng khi chủ đầu tư chưa đủ điều kiện để ký Hợp đồng mua bán căn hộ / nhà ở với người mua.
Việc huy động vốn của chủ đầu tư có thể thông qua nhiều hình thức khác nhau, trong đó các hình thức phổ biến mà tôi muốn lưu ý bạn đó là:
Vốn huy động thông qua các hình thức: Góp vốn Hợp tác đầu tư Hợp tác kinh doanh Liên doanh Liên kết của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân (quy định tại Khoản 2, Điều 69 Luật nhà ở 2014)
Việc huy động vốn theo các hình thức nêu trên phải thực hiện thông qua việc ký kết 1 trong các loại văn bản Hợp đồng góp vốn Hợp đồng hợp tác đầu tư Hợp đồng hợp tác kinh doanh
Chủ đầu tư chỉ được ký kết các loại hợp đồng nêu trên để huy động vốn nếu đáp ứng được các điều kiện quy định tại Khoản 3, Điều 19, Nghị định 99/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Nhà ở.
Bên tham gia góp vốn, hợp tác đầu tư, hợp tác kinh doanh, liên doanh, liên kết quy định tại điểm này chỉ được phân chia lợi nhuận (bằng tiền hoặc cổ phiếu) trên cơ sở tỷ lệ vốn góp theo thỏa thuận trong hợp đồng Chủ đầu tư không được áp dụng hình thức huy động vốn quy định tại điểm này hoặc các hình thức huy động vốn khác để phân chia sản phẩm nhà ở hoặc để ưu tiên đăng ký, đặt cọc, hưởng quyền mua nhà ở hoặc để phân chia quyền sử dụng đất trong dự án cho bên được huy động vốn, trừ trường hợp góp vốn thành lập pháp nhân mới để được Nhà nước giao làm chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở (nội dung theo Điểm a, Khoản 2, Điều 19, Nghị định 99/2015/NĐ-CP) |
Tuy quy định là như vậy, nhưng cũng có những chủ đầu tư vẫn tìm cách huy động vốn bằng những hình thức khác để “tránh” quy định nêu trên. Vì vậy, bạn cần đọc kỹ nội dung của các văn bản được chủ đầu tư đưa ra cho bạn để ký kết.
Chủ đầu tư được ký Hợp đồng mua bán khi nào?
Cũng như hình thức huy động vốn nêu trên, không phải cứ có được dự án là chủ đầu tư có thể ký hợp đồng mua bán ngay với bạn. Chủ đầu tư muốn ký hợp đồng mua bán cần phải đáp ứng được các điều kiện theo quy định của pháp luật. Khi đó thì hợp đồng mua bán được ký giữa bạn với chủ đầu tư mới có giá trị pháp lý và được pháp luật bảo vệ.
Thực tế có những chủ đầu tư có thể do không biết hoặc cố tình, họ vẫn lập hợp đồng mua bán căn hộ và thu tiền của người mua khi chưa đủ điều kiện. Mặc dù hiện nay các chủ đầu tư đã có nhiều cách khác nhau để vẫn huy động được vốn của người mua mà không vi phạm quy định nhưng để an toàn hơn thì bạn vẫn nên lưu ý kiểm tra điều kiện của chủ đầu tư trước khi ký Hợp đồng mua bán |
Điều kiện để chủ đầu tư bắt đầu được phép ký Hợp đồng mua bán căn hộ chung cư với người mua được thực hiện Theo quy định tại Điều 55 Luật kinh doanh bất động sản 2014 ( về Điều kiện của bất động sản hình thành trong tương lai được đưa vào kinh doanh) , cụ thể đó là các điều kiện sau:
- Giấy tờ về quyền sử dụng đất, hồ sơ dự án, thiết kế bản vẽ thi công đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt,
- Giấy phép xây dựng đối với trường hợp phải có Giấy phép xây dựng,
- Giấy tờ về nghiệm thu việc hoàn thành xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật tương ứng theo tiến độ dự án;
- Trường hợp là nhà chung cư, tòa nhà hỗn hợp có mục đích để ở hình thành trong tương lai thì phải có biên bản nghiệm thu đã hoàn thành xong phần móng của tòa nhà đó.
- Trước khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai, chủ đầu tư phải có văn bản thông báo cho cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh về việc nhà ở đủ điều kiện được bán, cho thuê mua.
- Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được thông báo, cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh có trách nhiệm trả lời bằng văn bản cho chủ đầu tư về nhà ở đủ điều kiện được bán, cho thuê mua; trường hợp không đủ điều kiện phải nêu rõ lý do.
=> Hiểu đơn giản là: Chủ đầu tư phải có Văn bản của cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh về dự án đã đủ điều kiện để ký hợp đồng mua bán hay chưa
Như vậy, bạn có thể đề nghị chủ đầu tư cho bạn xem các giấy tờ nêu trên, đặc biệt là: Văn bản của cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh về dự án đã đủ điều kiện để ký hợp đồng mua bán hay chưa
Về mặt thực địa, bạn có thể đến dự án để kiểm tra xem đã hoàn thành phần móng chưa. Tất nhiên là bạn chỉ có thể đánh giá 1 cách tương đối dựa trên hiểu biết về xây dựng của bản thân thôi.
Đó là những điều kiện cơ bản để nhận biết khi nào thì chủ đầu tư được ký Hợp đồng mua bán căn hộ chung cư với người mua.
Nếu như bạn biết rằng tòa nhà chung cư đó chưa đủ điều kiện để bán theo quy định, nhưng chủ đầu tư vẫn đề nghị ký Hợp đồng mua bán căn hộ với bạn thì bạn cũng nên cân nhắc việc có nên mua căn hộ của chủ đầu tư đó hay không bởi vì Hợp đồng mua bán căn hộ đó có thể bị vô hiệu.
Như tôi đã nói ở trên, một số chủ đầu tư tuy chưa đáp ứng được các điều kiện để lập Hợp đồng mua bán căn hộ và huy động vốn từ người mua nhà nhưng họ vẫn nghĩ ra một số văn bản khác mà tôi cho rằng cũng khá thông minh để “lách luật”, đó là chưa ký Hợp đồng mua bán căn hộ mà ký một văn bản thỏa thuận với người mua, văn bản đó có thể có nhiều tên gọi khác nhau như Thỏa thuận đặt mua, Thỏa thuận đầu tư..v..v.. với nội dung cơ bản là người mua sẽ nộp tiền cho chủ đầu tư để cam kết mua nhà còn chủ đầu tư cam kết bán nhà khi có đủ điều kiện.
Không bàn đến chuyện những văn bản đó có hợp pháp hoặc có hiệu lực hay không, bới vì cần căn cứ vào rất nhiều yếu tố mới có thể xác định được. Tuy nhiên, nếu như bạn thấy rằng chủ đầu tư có đầy đủ năng lực và đáng tin cậy thì bạn có thể ký những loại văn bản đó.
Tóm lại, thủ tục mua chung cư có thể được thực hiện bằng rất nhiều hình thức, vậy nên trước khi bạn đặt bút ký vào bất cứ văn bản nào thì ngoài việc đọc kỹ bạn cũng nên tìm hiểu về tính pháp lý của văn bản đó để tránh rủi ro và tranh chấp sau này.
- Tham khảo thêm: Hướng dẫn chi tiết các bước làm thủ tục mua bán chung cư
Nếu có ý kiến hay câu hỏi liên quan, các bạn có thể gửi phản hồi ở dưới bài viết này, hoặc liên hệ riêng với Luật NBS để được tư vấn và giải đáp.
Nếu bạn yêu thích đọc sách, bạn có thể chia sẻ, bình luận những cuốn Sách Hay với chúng tôi tại ĐÂY
Bạn cũng có thể ấn nút “Theo dõi” để cập nhật các thông báo về bài viết mới nhất của chúng tôi qua email.
Xuan Thu
hay quá, cám ơn chị đã chia sẻ
David Do
Cảm ơn ngọc đã chia sẻ, mình comment để lưu lại sau này đọc.
Nguyễn Thị Kiều Phương
Cảm ơn chị chia sẽ kiến thức về luật kinh doanh BĐS rất bổ ích! Em hiện tại là môi giới về mảng căn hộ. Hy vọng thời gian sắp tới sẽ có nhiều bài viết hay hơn nữa.
Ngoc Blue
Cảm ơn bạn, bài viết này mình làm cũng khá lâu rồi và sẽ sửa lại trong thời gian tới. Chúc bạn luôn thành công trong công việc nhé.