Vấn đề hoàn trả chi phí đào tạo là một câu hỏi tư vấn mà chúng tôi nhận được thường xuyên, và tỷ lệ người hỏi là viên chức chiếm đa số. Tuy nhiên, người lao động trong các công ty, doanh nghiệp cũng có thể là đối tượng phải hoàn trả chi phí đào tạo theo quy định.
Việc bồi thường, hoàn trả chi phí đào tạo có sự phân biệt và khác nhau giữa người lao động với viên chức, công chức. Trong bài viết này chúng tôi sẽ tư vấn cho bạn các quy định liên quan đến việc hoàn trả chi phí đào tạo đối với người lao động trong các công ty, doanh nghiệp mà không phải viên chức và công chức.
MỤC LỤC BÀI VIẾT
#1. Các hình thức đào tạo
Theo quy định của Bộ luật lao động hiện hành đối với người lao động thì sẽ có 2 hình thức đào tạo đó là:
Hình thức 1: Học nghề để làm việc cho người sử dụng lao động là việc người sử dụng lao động tuyển người vào để đào tạo nghề nghiệp tại nơi làm việc. Thời gian học nghề theo chương trình đào tạo của từng trình độ theo quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp.
Hình thức 2: Tập nghề để làm việc cho người sử dụng lao động là việc người sử dụng lao động tuyển người vào để hướng dẫn thực hành công việc, tập làm nghề theo vị trí việc làm tại nơi làm việc. Thời hạn tập nghề không quá 03 tháng.
Với 2 hình thức nêu trên thì người tham gia cần có các điều kiện sau:
- Đủ 14 tuổi trở lên và phải có đủ sức khỏe phù hợp với yêu cầu học nghề, tập nghề.
- Từ đủ 18 tuổi trở lên nếu thuộc danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành, trừ lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao.
Đối với 2 hình thức nêu trên thì người sử dụng lao động có các quyền và nghĩa vụ sau:
- Không phải đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp;
- Không được thu học phí;
- Phải ký hợp đồng đào tạo theo quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp.
Hình thức 3: Người lao động đang làm việc tại doanh nghiệp được cử đi đào tạo nâng cao trình độ, kỹ năng nghề, đào tạo lại ở trong nước hoặc nước ngoài từ kinh phí của người sử dụng lao động, kể cả kinh phí do đối tác tài trợ cho người sử dụng lao động.
#2. Các loại Hợp đồng đào tạo
Theo quy định của Bộ luật lao động thì có 2 loại Hợp đồng đào tạo, đó là:
(Áp dụng cho Hình thức 1 và Hình thức 2 nêu trên)
Đối với Loại 1 thì Hợp đồng đào tạo phải có các nội dung sau đây:
- a) Tên nghề đào tạo hoặc các kỹ năng nghề đạt được;
- b) Địa điểm đào tạo;
- c) Thời gian hoàn thành khóa học;
- d) Mức học phí và phương thức thanh toán học phí;
- đ) Trách nhiệm bồi thường thiệt hại của mỗi bên khi vi phạm hợp đồng;
- e) Thanh lý hợp đồng;
- g) Các thỏa thuận khác không trái pháp luật và đạo đức xã hội.
- h) Cam kết của người học về thời hạn làm việc cho doanh nghiệp;
- i) Cam kết của doanh nghiệp về việc sử dụng lao động sau khi học xong;
- k) Thỏa thuận về thời gian và mức tiền công cho người học trực tiếp hoặc tham gia làm ra sản phẩm cho doanh nghiệp trong thời gian đào tạo.
Hợp đồng đào tạo theo hình thức kèm cặp nghề tại doanh nghiệp thì phải có thêm thỏa thuận thời gian bắt đầu được trả công và mức tiền công trả cho người học theo từng thời gian. |
(Áp dụng cho Hình thức 3 nêu trên)
Đối với Loại 2 thì Hợp đồng đào tạo nghề phải có các nội dung chủ yếu sau đây:
- a) Nghề đào tạo;
- b) Địa điểm, thời gian và tiền lương trong thời gian đào tạo;
- c) Thời hạn cam kết phải làm việc sau khi được đào tạo;
- d) Chi phí đào tạo và trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo;
- đ) Trách nhiệm của người sử dụng lao động;
- e) Trách nhiệm của người lao động.
Hợp đồng đào tạo nghề phải làm thành 02 bản, mỗi bên giữ 01 bản –> Bạn lưu ý đây là quy định bắt buộc, không phải chỉ là tư vấn và khuyến cáo của luật sư. |
#3. Việc hoàn trả Chi phí đào tạo
Trong Bộ luật lao động 2019 (hiện hành) chỉ có Điều 40 nói về nghĩa vụ phải hoàn trả chi phí đào tạo cho người sử dụng lao động, đó là khi người lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật.
Tham khảo thêm:
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chỉ khi người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật thì họ mới phải hoàn trả chi phí đào tạo.
Theo quan điểm của chúng tôi, trường hợp hai bên có ký kết Hợp đồng đào tạo thì cho dù người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng đúng quy định nhưng chưa hoàn thành thời hạn cam kết làm việc sau khi đào tạo thì họ vẫn có thể phải hoàn trả chi phí đào tạo.
Sở dĩ chúng tôi nói “có thể” mà không khẳng định bởi vì việc này sẽ phụ thuộc vào nội dung thỏa thuận cụ thể của các bên trong Hợp đồng đào tạo đã ký kết.
Trường hợp phải bồi thường, hoàn trả chi phí đào tạo thì người lao động sẽ phải thanh toán các khoản sau:
- Các khoản chi có chứng từ hợp lệ về chi phí trả cho người dạy;
- Tài liệu học tập, trường, lớp, máy, thiết bị, vật liệu thực hành;
- Các chi phí khác hỗ trợ cho người học;
- Tiền lương, tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người học trong thời gian đi học;
- Trường hợp người lao động được gửi đi đào tạo ở nước ngoài thì chi phí đào tạo còn bao gồm chi phí đi lại, chi phí sinh hoạt trong thời gian đào tạo.
Đó là các chi phí mà người lao động có thể sẽ phải hoàn trả nếu vi phạm trách nhiệm hoàn trả chi phí được quy định trong Hợp đồng đào tạo ký kết với doanh nghiệp. Tuy nhiên, mức chi phí này có thể tăng hay giảm tùy thuộc vào sự thương lượng và thỏa thuận đạt được giữa hai bên.
Một số doanh nghiệp còn quy định điều khoản phạt với mức phạt gấp 2, 3 lần chi phí đào tạo nếu người lao động vi phạm cam kết. Việc này có được chấp nhận hay không sẽ phụ thuộc vào nội dung thỏa thuận cụ thể của các bên và thậm chí là phán quyết của tòa án nếu như các bên không thống nhất được cách giải quyết.
Quy định pháp luật áp dụng:
Nếu có ý kiến hay câu hỏi liên quan, các bạn có thể gửi phản hồi ở dưới bài viết này, hoặc liên hệ riêng với Luật NBS để được tư vấn và giải đáp.
Nếu bạn yêu thích đọc sách, bạn có thể chia sẻ, bình luận những cuốn Sách Hay với chúng tôi tại ĐÂY
Bạn cũng có thể ấn nút “Theo dõi” để cập nhật các thông báo về bài viết mới nhất của chúng tôi qua email.
Thu Vân
Kính chào Luật sư
Đọc bài phân tích của Luật sư về vấn đề đền bù chi phí đào tạo tôi rất đồng tình. Bởi khi được đơn vị tạo điều kiện “cử đi học” (nhưng thực tế vẫn ưu tiên đảm bảo công tác và giảng dạy tại trường; nhà trường hỗ trợ 50% học phí) ông anh của tôi cũng nghĩ sẽ trở về phục vụ nhà trường như cam kết. Tuy nhiên cuộc đời không như là mơ, khi trở về anh ấy chẳng những không được trọng dụng, phát huy chuyên môn mà còn bị gây ra nhiều áp lực tâm lý, bị làm khó dễ về giờ chuẩn, phân công công việc không phù hợp với chuyên môn, không tăng phụ cấp (theo quy chế chi tiêu nội bộ) và thậm chí thêu dệt một số tin tức không tốt… nhằm hạ uy tín, làm cho anh ấy nản chí. Bản thân anh trước đây chưa hề có ý định nghỉ việc sau khi đào tạo mà muốn cống hiến cho trường. Tuy nhiên trước một số áp lực c
đối với bản thân cũng như tình hình tuyển sinh của trường không mấy khả quan (không có sinh viên để dạy), gần đây anh tôi mới nảy sinh ý định nghỉ việc tại trường đại học (cách nhà 40 km) để xin về một cơ sở giáo dục gần nhà.
Theo đó, ông anh của tôi đã công tác tại trường đại học tư thục gần 11 năm.
– ký kết hợp đồng không xác định thời hạn
– Năm 2010 ôn thi cao học là tự túc sau đó được trường ra quyết định cử đi học 2010-2012 (theo hình thức hỗ trợ 50% học phí và đảm bảo giờ dạy, công tác khác, cam kết phục vụ 5 năm sau khi tốt nghiệp (2013-2018) đã thực hiện xong.
– Năm 2013 tiếp tục tham gia NCS trường ra quyết định cử đi học 2013-2017 (theo hình thức hỗ trợ 50% học phí và đảm bảo giờ dạy, công tác khác, cam kết phục vụ 7 năm sau khi tốt nghiệp)
Cả 2 lần “cử đi học” này đều có ký cam kết phụ lục hợp đồng, nếu vi phạm sẽ phải bồi thường gấp 5 lần chi phí đào tạo.
Vậy Luật sư cho hỏi, trường hợp này chúng tôi muốn nộp đơn xin nghỉ việc thì có phải bồi thường hay không? Và mức bồi thường là bao nhiêu?
Kính nhờ Luật sư tư vấn giúp. Trân trọng.
Ngoc Blue
Trường hợp như anh bạn là giảng viên trường tư thục thì không phải viên chức, vì vậy sẽ áp dụng theo quy định như của người lao động. Trường hợp này nếu chưa làm đủ thời gian cam kết có thể sẽ phải bồi thường. Mức bồi thường sẽ căn cứ vào thỏa thuận và các điều khoản cụ thể mà 2 bên đã ký để xác định.
Nguyễn Nhật Quyết
Xin chào Luật sư.
Em có câu hỏi: Viên chức được cử đi đào tạo ở nước ngoài (châu Âu) 12 tháng, hết thời hạn 12 tháng, viên chức không về nước, làm hồ sơ xin gia hạn, được cơ quan đồng ý. Hiện nay đã quá 90 ngày theo văn bản đồng ý gia hạn, nhưng viên chức vẫn không về nước. Xin hỏi luật sư, căn cứ nào để xử lý kỷ luật viên chức trong trường hợp này.
Xin cám ơn luật sư./.
Ngoc Blue
Vấn đề xử lý kỷ luật viên chức trong trường hợp này bạn căn cứ vào Luật viên chức và các văn bản hướng dẫn. Ngoài ra để có hình thức kỷ luật cụ thể, bạn cần xem và căn cứ vào quy chế của cơ quan, đơn vị.
Tranh Thanh Binh
Xin chào,
Tôi là giảng viên của trường Đại học X tại Tp. HCM. Năm 12/2016 tôi có quyết định cử học tiến sĩ tại trường Y (cũng tại Tp. HCM) , trong quyết định này có nêu hỗ trợ tôi tiền học phí với định mức bằng mức cao nhất ở bậc học tiến sĩ của trường tôi đang công tác.
Trong quá trình học từ năm 12/2016 – 12/2018 tôi có nhận hỗ trợ 2 lần với tổng số tiền là 20.000.000đ. Đến 01/2019, tôi xin được một học bổng toàn phần khác ở nước ngoài và làm đơn xin trường X cho tôi dừng chương trình học tại trường Y để đi học theo học bổng mới với thời hạn 3.5 năm. Trường đã X ra quyết định đồng ý cho tôi đi học theo diện TỰ TÚC (tự trả học phí, sinh hoạt phí, không được hưởng lương cũng như không được đóng bảo hiểm xã hội trong thời gian đi học ở nước ngoài); Tôi cũng có ký cam kết “quay về phục vụ gấp 3 lần thời gian đào tạo”. Xin hỏi tôi xin nghỉ việc khi kết thúc khóa học ở nước ngoài thì có phải đền bù chi phí đào tạo không?
– Thông tin thêm:
+ Trong thời gian từ 2016-218 (theo quyết định cử đi học tiến sĩ trong nước) tôi vẫn đi làm bình thường, trường X có thực hiện giảm định mức giờ giảng cho tôi và tôi vẫn tham gia các hoạt động khác của Trường; đánh giá phân loại viên chức tôi là “Hoàn thành tốt nhiệm vụ”
+ Từ 12/2016-12/2018 mặc dù được giảng định mức giờ giảng nhưng thực tế tôi vẫn phải giảng dạy tại trường X với số giờ gấp 2 lần số giờ quy định theo luật giáo dục. Những giờ vượt định mức này tôi được trường X thanh toán theo đơn giá vượt định mức.
+ Quyết định cử đi học ở nước ngoài không đề cập tới nội dung dừng chương trình học tiến sĩ tại trường Y.
+ Khi cử tôi đi học ở trường Y, tôi không phải ký bất kỳ một cam kết nào về thời gian phục vụ sau khi kết thúc khóa học.
Ngoc Blue
Trường hợp của bạn cần xem lại nội dung cam kết ký với trường và văn bản quyết định về việc chấm dứt hoặc tạm dừng ở trường Y đã có chưa và nội dung là gì thì mới có thể xác định được.
Về nguyên tắc thì bạn chỉ có nghĩa vụ bồi thường khi bạn có vi phạm nghĩa vụ liên quan đến đào tạo trong thời gian đi học ở trường Y do trường X chi trả kinh phí và bạn vẫn được hưởng lương và các chế độ khác. Tuy nhiên khi cử bạn đi học ở trường Y thì trường X lại không cho bạn ký cam kết đào tạo mà khi bạn đi học tự túc, như thông tin bạn cung cấp thì không thuộc trường hợp phải bồi thường chi phí đào tạo, thì trường X mới yêu cầu bạn ký cam kết.
Do đó bạn cần xem lại nội dung cam kết đào tạo đã ký và mối liên hệ với việc đào tạo ở trường Y (tạm dừng hay chấm dứt hẳn, lý do là gì) thì mới có thể xác định được việc bồi thường như thế nào.
Trần Thanh Bình
– khi ra quyết định đồng ý cho tôi đi học ở nước ngoài từ tháng 1/2019, Nhà trường không đề cập cũng như không ban hành quyết định nào nhắc tới việc tạm dừng hay thôi hẳn chương trình học của tôi tại trường Y (theo kế hoạch và quyết định đã ra là từ 12/2016-30/6/2020). Mặc dù trong đơn xin đi học ở nước ngoài của tôi có ghi rõ là “xin dừng hẳn chương trình học tại trường Y”
– Quyết định cử đi học tại trường Y của tôi chỉ ghi thông tin là đồng ý cử tôi đi học từ tháng 12/2016 đến 6/2020; tôi được hưởng chế độ giảm định mức giờ giảng 50% theo quy định đối với giảng viên ở luật giáo dục đại học; Tôi được hỗ trợ học phí tối đa là 9750K/học kỳ. Ngoài ra không có thêm ràng buộc gì khác.
Trường cũng không yêu cầu tôi ký cam kết nào khi ra quyết định này.
– Trong cam kết tôi ký khi đi học ở nước ngoài từ 1/2019 có nội dung đơn giản gồm: trở về nước phục vụ cho trường bằng ít nhấy 3 lần thời gian đi học ở nước ngoài; chấp hành các quy định và pháp luật nước sở tại; định kỳ báo cáo kết quả học tập 6 tháng/lần.
Theo như tôi hiểu từ câu trả lời của LS thì tôi chỉ phải bồi thường chi phí đào tạo cho thời gian tôi học tại trường Y (12/2016-12/2018); tuy nhiên, tôi lại không ký bất kỳ cam kết nào trước khi đi học ở thời gian này nên không có căn cứ để yêu cầu tôi phải bồi thường chi phí đào tạo?
Cảm ơn LS đã trả lời và giải đáp thắc mắc.
Ngoc Blue
Thực ra việc không ký cam kết đào tạo trước khi cử bạn đi học tại trường Y có thể do thiếu sót về mặt thủ tục của trường bạn, còn về mặt nội dung thì trường vẫn có căn cứ để yêu cầu bạn bồi thường chi phí đào tạo.
Còn nếu như trường yêu cầu bạn bồi thường chi phí đào tạo đối với khóa học ở nước ngoài (tự túc 100% và không nhận bất cứ hỗ trợ tài chính nào từ trường) thì bạn cần đề nghị trường đưa ra căn cứ quy định rõ ràng nhé.
Bạn cũng kiểm tra xem có sự liên kết hay liên hệ nào giữa khóa học của trường Y với khóa học nước ngoài của bạn không. Sau đó bạn đề nghị trường ban hành các quyết định về việc dừng học của bạn ở trường Y nhé. Tất cả yêu cầu của bạn nên được thể hiện bằng văn bản, nếu bạn chỉ đề nghị bằng lời nói thì sau này sẽ rất khó để chứng minh.
Nguyễn thị mỹ dung
chào chị! Em muốn tìm hiểu về pháp luật lao động ạ! cụ thể là luật lao động về giải quyết thôi việc người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động?e cảm ơn chị!
Ngoc Blue
Em tham khảo bài viết này xem có giúp được cho em không nhé: Xin nghỉ việc nhưng chưa được chấp nhận – Bạn nên làm gì?
Long
Em làm cho cty bảo vệ. e viết đơn xin ngỉ đến nay đả hơn 30 ngày rồi họ vẩn chua giải quyết mà còn bảo e đi làm h phải làm sao ạ
Ngoc Blue
Bạn có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng mà không cần đợi công ty đồng ý nhé, tất nhiên là phải tuân theo các quy định của pháp luật. Bạn vui lòng tham khảo bài viết: Xin nghỉ việc nhưng chưa được chấp nhận – Bạn nên làm gì? để biết rõ hơn nhé.