Vấn đề hoàn trả chi phí đào tạo là một câu hỏi tư vấn mà chúng tôi nhận được thường xuyên, và tỷ lệ người hỏi là viên chức chiếm đa số. Tuy nhiên, người lao động trong các công ty, doanh nghiệp cũng có thể là đối tượng phải hoàn trả chi phí đào tạo theo quy định.
Việc bồi thường, hoàn trả chi phí đào tạo có sự phân biệt và khác nhau giữa người lao động với viên chức, công chức. Trong bài viết này chúng tôi sẽ tư vấn cho bạn các quy định liên quan đến việc hoàn trả chi phí đào tạo đối với người lao động trong các công ty, doanh nghiệp mà không phải viên chức và công chức.
MỤC LỤC BÀI VIẾT
#1. Các hình thức đào tạo
Theo quy định của Bộ luật lao động hiện hành đối với người lao động thì sẽ có 2 hình thức đào tạo đó là:
Hình thức 1: Học nghề để làm việc cho người sử dụng lao động là việc người sử dụng lao động tuyển người vào để đào tạo nghề nghiệp tại nơi làm việc. Thời gian học nghề theo chương trình đào tạo của từng trình độ theo quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp.
Hình thức 2: Tập nghề để làm việc cho người sử dụng lao động là việc người sử dụng lao động tuyển người vào để hướng dẫn thực hành công việc, tập làm nghề theo vị trí việc làm tại nơi làm việc. Thời hạn tập nghề không quá 03 tháng.
Với 2 hình thức nêu trên thì người tham gia cần có các điều kiện sau:
- Đủ 14 tuổi trở lên và phải có đủ sức khỏe phù hợp với yêu cầu học nghề, tập nghề.
- Từ đủ 18 tuổi trở lên nếu thuộc danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành, trừ lĩnh vực nghệ thuật, thể dục, thể thao.
Đối với 2 hình thức nêu trên thì người sử dụng lao động có các quyền và nghĩa vụ sau:
- Không phải đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp;
- Không được thu học phí;
- Phải ký hợp đồng đào tạo theo quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp.
Hình thức 3: Người lao động đang làm việc tại doanh nghiệp được cử đi đào tạo nâng cao trình độ, kỹ năng nghề, đào tạo lại ở trong nước hoặc nước ngoài từ kinh phí của người sử dụng lao động, kể cả kinh phí do đối tác tài trợ cho người sử dụng lao động.
#2. Các loại Hợp đồng đào tạo
Theo quy định của Bộ luật lao động thì có 2 loại Hợp đồng đào tạo, đó là:
(Áp dụng cho Hình thức 1 và Hình thức 2 nêu trên)
Đối với Loại 1 thì Hợp đồng đào tạo phải có các nội dung sau đây:
- a) Tên nghề đào tạo hoặc các kỹ năng nghề đạt được;
- b) Địa điểm đào tạo;
- c) Thời gian hoàn thành khóa học;
- d) Mức học phí và phương thức thanh toán học phí;
- đ) Trách nhiệm bồi thường thiệt hại của mỗi bên khi vi phạm hợp đồng;
- e) Thanh lý hợp đồng;
- g) Các thỏa thuận khác không trái pháp luật và đạo đức xã hội.
- h) Cam kết của người học về thời hạn làm việc cho doanh nghiệp;
- i) Cam kết của doanh nghiệp về việc sử dụng lao động sau khi học xong;
- k) Thỏa thuận về thời gian và mức tiền công cho người học trực tiếp hoặc tham gia làm ra sản phẩm cho doanh nghiệp trong thời gian đào tạo.
Hợp đồng đào tạo theo hình thức kèm cặp nghề tại doanh nghiệp thì phải có thêm thỏa thuận thời gian bắt đầu được trả công và mức tiền công trả cho người học theo từng thời gian. |
(Áp dụng cho Hình thức 3 nêu trên)
Đối với Loại 2 thì Hợp đồng đào tạo nghề phải có các nội dung chủ yếu sau đây:
- a) Nghề đào tạo;
- b) Địa điểm, thời gian và tiền lương trong thời gian đào tạo;
- c) Thời hạn cam kết phải làm việc sau khi được đào tạo;
- d) Chi phí đào tạo và trách nhiệm hoàn trả chi phí đào tạo;
- đ) Trách nhiệm của người sử dụng lao động;
- e) Trách nhiệm của người lao động.
Hợp đồng đào tạo nghề phải làm thành 02 bản, mỗi bên giữ 01 bản –> Bạn lưu ý đây là quy định bắt buộc, không phải chỉ là tư vấn và khuyến cáo của luật sư. |
#3. Việc hoàn trả Chi phí đào tạo
Trong Bộ luật lao động 2019 (hiện hành) chỉ có Điều 40 nói về nghĩa vụ phải hoàn trả chi phí đào tạo cho người sử dụng lao động, đó là khi người lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật.
Tham khảo thêm:
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là chỉ khi người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật thì họ mới phải hoàn trả chi phí đào tạo.
Theo quan điểm của chúng tôi, trường hợp hai bên có ký kết Hợp đồng đào tạo thì cho dù người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng đúng quy định nhưng chưa hoàn thành thời hạn cam kết làm việc sau khi đào tạo thì họ vẫn có thể phải hoàn trả chi phí đào tạo.
Sở dĩ chúng tôi nói “có thể” mà không khẳng định bởi vì việc này sẽ phụ thuộc vào nội dung thỏa thuận cụ thể của các bên trong Hợp đồng đào tạo đã ký kết.
Trường hợp phải bồi thường, hoàn trả chi phí đào tạo thì người lao động sẽ phải thanh toán các khoản sau:
- Các khoản chi có chứng từ hợp lệ về chi phí trả cho người dạy;
- Tài liệu học tập, trường, lớp, máy, thiết bị, vật liệu thực hành;
- Các chi phí khác hỗ trợ cho người học;
- Tiền lương, tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người học trong thời gian đi học;
- Trường hợp người lao động được gửi đi đào tạo ở nước ngoài thì chi phí đào tạo còn bao gồm chi phí đi lại, chi phí sinh hoạt trong thời gian đào tạo.
Đó là các chi phí mà người lao động có thể sẽ phải hoàn trả nếu vi phạm trách nhiệm hoàn trả chi phí được quy định trong Hợp đồng đào tạo ký kết với doanh nghiệp. Tuy nhiên, mức chi phí này có thể tăng hay giảm tùy thuộc vào sự thương lượng và thỏa thuận đạt được giữa hai bên.
Một số doanh nghiệp còn quy định điều khoản phạt với mức phạt gấp 2, 3 lần chi phí đào tạo nếu người lao động vi phạm cam kết. Việc này có được chấp nhận hay không sẽ phụ thuộc vào nội dung thỏa thuận cụ thể của các bên và thậm chí là phán quyết của tòa án nếu như các bên không thống nhất được cách giải quyết.
Quy định pháp luật áp dụng:
Nếu có ý kiến hay câu hỏi liên quan, các bạn có thể gửi phản hồi ở dưới bài viết này, hoặc liên hệ riêng với Luật NBS để được tư vấn và giải đáp.
Nếu bạn yêu thích đọc sách, bạn có thể chia sẻ, bình luận những cuốn Sách Hay với chúng tôi tại ĐÂY
Bạn cũng có thể ấn nút “Theo dõi” để cập nhật các thông báo về bài viết mới nhất của chúng tôi qua email.
Nguyên
Kính thưa Luật sư, tôi làm tại bv, được cử đào tạo nâng cao liên thông đại học 4 năm, học 6 tháng/ năm,có ký cam kết bồi thường 3 lần thời gian đào tạo, bv hỗ trợ 50% học phí tức 5 triệu/ năm, tôi đã công tác được 6 năm sau khi đào tạo, nay
Tôi xin nghỉ việc phải bồi thường những khoản nào ạ? Trong thời gian đi học tôi vẫn tham gia trực gác đầy đủ ở bv, cảm ơn luật sư rất nhiều!
Nguyễn kim huệ
Em muốn hỏi 1 chút, em được cty cử đi học lớp trung cấp chính tri,trước khi đi học em không viết đơn hay cam kết gì cả,sau khi đơn phương CDHD báo trước 45 ngày, công ty bắt em phải đền bù kinh phí đào tạo,như vậy là đúng vay sai ạ
Ngoc Blue
Để xác định đúng hay sai thì cần phải có nhiều yếu tố, còn lại tất cả thông tin mình đã cung cấp trong bài viết rồi, bạn chịu khó đọc kỹ và hỏi vấn đề cụ thể hơn nhé.
Huynh
Kính chào Quý Luật sư,
Năm 2012 tôi được công ty cử đi học thời hạn 3 tuần ở nước ngoài và có ký cam kết làm việc cho công ty tối thiếu 8 năm, với chi phí đào tạo ghi trong HĐ đào tạo là 150tr. Thời điểm năm 2012, tôi đang ký với công ty HĐ có thời hạn là 3 năm và đến 2013 là hết HĐ. Lúc này mức lương tôi ở khoảng 15tr.
Đến năm 2013, công ty có dự án lớn, sau khi hết HĐ vào năm 2013, công ty ký với tôi HĐ không xác định thời hạn với mức lương 20tr. Đến năm 2016 dự án kết thúc và công ty đã cắt giảm lương dần dần trong vòng nữa năm cho tất cả nhân viên ở mức 90%, rồi 80% và 70% và đến đầu 2017 là còn 50% lương, Nghĩa là gần 1 năm nay tôi chỉ hưởng được 50% lương so với HĐ đã ký với công ty.
Điều lưu ý là việc giảm lương này công ty chỉ Thông báo nội bộ (thông báo có chữ ký của Giám đốc) gửi mail toàn Công ty, chứ không có một thỏa thuận hay ký lại HĐ giữa NSDLD và NLĐ.
Và công ty cũng đã cắt giảm nhân sự rất nhiều, tôi là một trong những nhân sự được giữ lại và cũng chia sẽ với khó khăn của công ty trong 1 năm nay, nhưng tình hình dự án công ty không có. Và vì thế tôi cũng có ý định xin nghỉ để tìm việc khác.
Vậy trong trường hợp cụ thể như trên, thì nếu tôi xin nghỉ có phải đền bù chi phí đào tạo không ạ?
Xin cảm ơn Quý Luật sư.
Ngoc Blue
Chào bạn, với HĐLĐ không xác định thời hạn thì bạn có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ và chỉ cần báo trước 45 ngày, còn việc có đền bù chi phí đào tạo hay không thì vẫn cần phải xét đến nhiều yếu tố và cũng chưa có quy định rõ ràng. Tuy nhiên, trong trường hợp này có thể coi là bạn “Không được trả lương đầy đủ hoặc trả lương không đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động” vì vậy khi bạn đơn phương chấm dứt HĐLĐ trong trường hợp này thì khả năng phải đền bù chi phí đào tạo là thấp hơn so với trường hợp đơn phương không có lý do.
Khúc Hoài Nam
Chào Luật sư:
Tôi là viên chức tại 1 đơn vị sự nghiệp công lập; Năm 2016 tôi được đơn vị cử đi đào tạo bác sỹ chuyên khoa I có thời hạn 2 năm (nhưng kinh phí tôi hoàn toàn tự túc); Đến thời điểm hiện tại (10/2017) tôi có nguyện vọng xin thôi việc nhưng không được đơn vị đồng ý. với lý do chưa phục vụ đủ thời gian cam kết với đơn vị sau khi đào tạo (khoảng 4 năm)
Vì vậy tôi muốn nhờ luật sư tư vấn giúp:
1. Tôi đơn phương chấm dứt HĐLĐ có được không (hợp đồng của tôi là loại hợp đồng không xác định thời hạn)
2. Tôi có phải đền bù chi phí đào tạo không?
3. Nếu đơn vị không đồng ý thì tôi cứ nghỉ có bị hậu quả gì không?
Ngoc Blue
Bạn được cử đi học những lại tự túc kinh phí, trường hợp này bạn xem lại quy chế, nội quy nội bộ của đơn vị hoặc của ngành xem sao nhé. Bởi vì theo quy định thì: Kinh phí đào tạo, bồi dưỡng viên chức được chi trả từ nguồn tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập hoặc tài trợ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước theo quy định của pháp luật.
Chính bởi vì kinh phí không do bạn chi trả nên bạn mới phải đền bù.
1. Bạn là viên chức nên có một quy định ràng buộc hơn so với người lao động khác, đó là bạn sẽ chưa được giải quyết thôi việc nếu đơn vị bạn lấy lý do là: “Do yêu cầu công tác và chưa bố trí được người thay thế”. Đây là lý do khó giải quyết nhất đối với bất kỳ viên chức nào đơn phương chấm dứt HĐ làm việc.
Còn nếu đơn vị bạn chỉ lấy lý do là chưa phục vụ đủ thời gian cam kết thì bạn vẫn có quyền đơn phương chấm dứt HĐ làm việc.
2. Việc bạn phải đền bù chi phí đào tạo trong trường hợp này là có, tuy nhiên số tiền đền bù là bao nhiêu thì tôi chưa xác định được, bởi kinh phí đào tạo không phải do đơn vị bạn chi trả, vì vậy tôi mới đề nghị bạn xem lại quy định trog nội quy, quy chế nội bộ của đơn vị hoặc của ngành bạn (nếu có). Có thể ngành bạn có những đặc thù nên có những quy định áp dụng riêng và chỉ trong nội bộ ngành mới biết.
3. Nếu đơn vị không đồng ý thì bạn sẽ chưa được giải quyết các chế độ và trả sổ bảo hiểm xã hội, đó là hậu quả đáng ngại nhất. Còn hậu quả thứ 2 có thể xảy ra nếu bạn tự ý nghỉ đó là đơn vị bạn có thể làm thủ tục sa thải. Việc này sẽ ảnh hưởng đến việc tìm công việc mới của bạn sau đó, nếu như bạn tiếp tục làm viên chức. Còn nếu bạn chuyển sang làm doanh nghiệp thì có lẽ cũng không ảnh hưởng nhiều
Khúc Hoài Nam
Cám ơn luật sư rất nhiều. Tuy nhiên tôi còn vài thắc mắc nữa mong luật sư giải đáp giúp
1. Thứ nhất: “Do yêu cầu công tác và chưa bố trí được người thay thế” – Vậy việc báo trước 45 ngày cho đơn vị chẳng nhẽ không có tác dụng hay sao? Và nếu thế thì việc viên chức muốn nghỉ việc nhất định phải thông qua hình thức “sa thải” hoặc “buộc thôi việc”? (Như vậy là tôi bị kỷ luật có đúng không? và tôi vi phạm những quy định nào? có đến mức phải dùng hình thức đó?)
2. Tôi vẫn đang đi học vì vậy đơn vị sẽ căn cứ vào đâu để xác định tôi tự ý bỏ việc? (hay là sau khi học xong về công tác mà tôi không đi làm thì lúc đó mới xử lý kỷ luật?)
3. Nếu không giải quyết được mà dẫn đến tranh chấp lao động thì xử lý theo luật viên chức hay luật lao động và tôi có căn cứ nào để khởi kiện không?
Ngoc Blue
1. Đúng rồi bạn, nói là không có tác dụng thì nghe không được “luật học” nhưng thực tế là đúng như vậy. Đó là quy định đặc thù của viên chức. Tuy nhiên nếu bạn có thể có căn cứ cho rằng đã có người thay thế và không phải do yêu cầu công tác mà do đơn vị đang cố tình gây khó khăn cho bạn thì bạn có thể vẫn được nghỉ việc, tuy nhiên việc chứng minh này theo tôi là khá khó khăn.
2. Việc này sẽ do thỏa thuận ban đầu của bạn với đơn vị và đặc thù phân công công việc của bạn. Chẳng hạn bạn là bác sỹ thì sẽ làm theo quy định của bệnh viện. Việc xác định thế nào là tự ý bỏ việc còn phụ thuộc vào quy định về thời gian đi học của bạn là học tập trung hay không tập trung, ngoài ra còn có thể căn cứ theo bảng chấm công..v..v..
3. Tranh chấp nếu có về cơ bản thì nội dung sẽ được xử lý theo Luật Viên chức bạn nhé, những vấn đề Luật viên chức không có thì mới áp dụng đến Bộ luật lao động. Việc khởi kiện sẽ phụ thuộc vào việc bạn muốn khởi kiện vấn đề gì vào thời điểm đó để xác định căn cứ, khởi kiện về chi phí đào tạo sẽ khác với khởi kiện quyết định sa thải hay khởi kiện đòi sổ BHXH…
Tung
Chào luật sư,
Mình muốn hỏi là mình có ký hợp đồng lao động (cho một chương trình đào tạo 2 năm với các khóa học ngắn hạn) với công ty, trong hợp đồng lao động có 1 điều khoản phải bồi thường chi phí đào tạo nếu không làm việc đủ 2 năm sau khi kết thúc chương trình đào tạo. Vậy thì theo mình hiểu là mình không có hợp đồng đào tạo riêng biệt.
Nếu sau 2 năm training mình không ký HĐLĐ mới trong vòng 30 ngày kết thúc HĐLĐ cũ thì hợp đồng cũ tự chuyển thành HĐLĐ vô thời hạn và mình có thể nghỉ việc đúng luật báo trước 45 ngày và không phải bồi thường phải không? Do mình không có HĐ đào tạo riêng biệt cho mỗi khóa học nên không có vấn đề gì?
Thanks Luật sư.
Ngoc Blue
Bạn tham khảo câu trả lời của mình tại Đây nhé. Có 1 bạn cũng đã đặt câu hỏi với nội dung tương tự của bạn.
Tung
Xin cảm ơn luật sư. Mình đọc thì thấy nội dung hợp đồng sẽ quyết định trách nhiệm của mình. Mình có thể gửi hợp đồng cho luật sư và xin tư vấn online với luật sư cho trường hợp cụ thể của mình không?
Ngoc Blue
Được bạn nhé. Bạn tham khảo chi tiết và gửi thông tin cho mình tại Đây nhé.