Trong số các thủ tục công chứng như chuyển nhượng, mua bán nhà đất, cho tặng, thế chấp tài sản…, thì thủ tục thừa kế nhà đất bao gồm khai nhận, phân chia di sản thừa kế, từ chối thừa kế khiến cho nhiều khách hàng của Luật NB luôn cảm thấy rắc rối và phức tạp nhiều nhất.
Vì vậy, bài viết hôm nay chúng tôi sẽ tổng hợp và giải đáp một số câu hỏi, thắc mắc thường gặp khi làm thủ tục thừa kế nhà đất, tài sản.
MỤC LỤC BÀI VIẾT
- 1. Tại sao lại phải xác nhận bố mẹ của người để lại di sản đã chết?
- 2. Tại sao có trường hợp còn vợ / chồng / con nhưng anh, chị, em của người để lại di sản vẫn được thừa kế?
- 3. Tại sao có di chúc rồi vẫn phải xác nhận hàng thừa kế theo pháp luật?
- 4. Tại sao lại phải xác nhận tình trạng hôn nhân của người để lại di sản đã chết?
- 5. Tại sao có trường hợp con dâu lại được thừa kế tài sản của bố / mẹ chồng?
- 6. Tại sao có trường hợp cháu được hưởng mà con dâu / con rể không được hưởng tài sản?
- 7. Được từ chối thừa kế trong trường hợp nào và thời hạn bao lâu?
- 8. Con nuôi có được thừa kế tài sản của cha, mẹ nuôi ?
- 9. Con riêng có được thừa kế tài sản của bố dượng, mẹ kế?
- 10. Ly hôn lấy người khác rồi có được thừa kế tài sản của vợ / chồng cũ không?
BẠN CÓ BIẾT: Chúng tôi có thể làm Thủ tục thừa kế nhà đất cho bạn ngay cả khi bạn đang cách ly hoặc không muốn ra khỏi nhà! Đó là vì theo quy định, trước khi ký công chứng văn bản thừa kế, bạn phải làm thủ tục niêm yết Thông báo thừa kế tại UBND phường, xã trong 15 NGÀY. Đó cũng chính là số ngày an toàn theo khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới (WHO) đối với việc phòng dịch Covid-19 (corona virus) Với Dịch vụ thủ tục nhà đất tại Hà Nội của Luật NB, chúng tôi có thể làm thủ tục thừa kế cho bạn ngay cả khi bạn đang ở nhà hoặc phải cách ly nhiều ngày. |
1. Tại sao lại phải xác nhận bố mẹ của người để lại di sản đã chết?
Bởi vì quy định sau đây:
Người thừa kế theo pháp luật
Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây: Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;”
Điều 651 Bộ luật dân sự (BLDS) 2015
Như vậy, cha đẻ, mẹ đẻ của người để lại di sản, nếu còn sống sẽ chắc chắn được hưởng thừa kế theo pháp luật từ di sản của con họ. Vì vậy, đương nhiên là khi khai nhận thừa kế phải xác định là bố, mẹ của người để lại di sản đã mất hay còn sống
Ví dụ 1 Ông A chết năm 70 tuổi không để lại di chúc, tài sản của ông A được chia thừa kế theo pháp luật. Bố, mẹ đẻ của ông A đã mất trước ông A.
2. Tại sao có trường hợp còn vợ / chồng / con nhưng anh, chị, em của người để lại di sản vẫn được thừa kế?
Bởi vì các quy định sau đây:
“Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết.”
Điều 611 BLDS 2015
“Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.”
Điều 613 BLDS 2015
Vì vậy thời điểm chết của người để lại di sản mới chính là thời điểm mở thừa kế và là căn cứ để xác định những người thừa kế hợp pháp có những ai. Không phải là thời điểm mà bạn đi đến văn phòng công chứng để làm thủ tục thừa kế
Ví dụ 2 Ông A chết năm 2016, tại thời điểm ông A chết (2016) thì bố, mẹ ông A vẫn còn sống. Đến năm 2021, vợ con ông A làm thủ tục thừa kế theo quy định nhưng bố, mẹ ông A đã mất vào năm 2018.
Đó chính là trường hợp, anh / chị / em ruột của người để lại di sản được thừa kế tài sản mặc dù hàng thừa kế thứ nhất (vợ / chồng / con) của người đó vẫn còn.
3. Tại sao có di chúc rồi vẫn phải xác nhận hàng thừa kế theo pháp luật?
Bởi vì quy định sau đây:
Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc
Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
- Con thành niên mà không có khả năng lao động.
Điều 644 BLDS 2015
Như vậy những người nên trên vẫn được hưởng một phần di sản kể cả khi di chúc không cho họ được hưởng.
Ví dụ 3 Ông A có vợ là bà B, 2 con đẻ là ông C, bà D đều đã thành niên, có khả năng lao động. Bố, mẹ đẻ ông A đều đã mất trước ông A. Ông A di chúc để lại toàn bộ tài sản cho bà D. Khi ông A chết, vợ và 2 con của ông A vẫn còn sống, di chúc được xác định là hợp pháp và có hiệu lực.
4. Tại sao lại phải xác nhận tình trạng hôn nhân của người để lại di sản đã chết?
Bởi vì quy định sau đây:
Người thừa kế theo pháp luật
Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây: Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;”
Điều 651 Bộ luật dân sự 2015
Ví dụ 4 Ông A có vợ hợp pháp là Bà B, năm 1990 bà B mất, ông A không kết hôn với ai, đến năm 2009, ông có tiền mua đất và được cấp sổ đỏ năm 2009. Sổ đỏ đứng tên một mình ông A nhưng không ghi rõ là tài sản riêng. Năm 2018, ông A mất không để lại di chúc.
Đó chính là xác nhận tình trạng hôn nhân của người để lại di sản đã chết. Trường hợp này thường gặp đối với tài sản đứng tên 1 người, mà người đó không có vợ / chồng vào thời điểm có quyền sở hữu tài sản
5. Tại sao có trường hợp con dâu lại được thừa kế tài sản của bố / mẹ chồng?
Bởi vì những quy định sau đây:
“Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết.”
Điều 611 BLDS 2015
“Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.”
Điều 613 BLDS 2015
Ví dụ 5Ông A chết năm 2016 không có di chúc. Ông A có con trai là ông B. Ông B mất năm 2018. Đến năm 2021, gia đình ông A bắt đầu làm thủ tục thừa kế tài sản của ông A
Trường hợp này cũng tương tự với các trường hợp, con rể được hưởng thừa kế từ tài sản của bố / mẹ vợ mặc dù con dâu và con rể không thuộc bất cứ hàng thừa kế nào theo quy định.
Với truyền thống văn hóa của người Việt, nếu người thân mới mất mà đã đi làm thủ tục thừa kế tài sản ngay thì dường như không “hợp đạo lý”. Tuy nhiên, theo quan điểm của chúng tôi thì cũng không nên để muộn quá mới đi làm thủ tục thừa kế tài sản |
6. Tại sao có trường hợp cháu được hưởng mà con dâu / con rể không được hưởng tài sản?
Bởi vì quy định sau đây:
Thừa kế thế vị:
Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.
Điều 652 – Bộ luật dân sự 2015
Ví dụ 6 Ông A chết năm 2020 không để lại di chúc, ông B là con ông A chết năm 2018. Năm 2021, vợ ông A làm thủ tục thừa kế tài sản của ông A.
7. Được từ chối thừa kế trong trường hợp nào và thời hạn bao lâu?
Người thừa kế có thể từ chối nhận di sản theo quy định sau:
Từ chối nhận di sản:
- Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.
- Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
- Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.
Điều 620 BLDS 2015
Ví dụ 7 Ông B được hưởng thừa kế từ ông A, nhưng ông B đang là đối tượng phải thi hành án trả nợ bằng tài sản nhưng chưa đủ tài sản để thi hành án
Từ ngày 01/01/2017, người thừa kế có thể từ chối nhận di sản bất cứ lúc nào trước thời điểm phân chia di sản. |
8. Con nuôi có được thừa kế tài sản của cha, mẹ nuôi ?
Con nuôi được thừa kế tài sản của cha, mẹ nuôi, nhưng phải là con nuôi hợp pháp, có nghĩa là con nuôi phải có giấy tờ, văn bản của cơ quan có thẩm quyền công nhận là con nuôi.
Nếu nhận con nuôi mà không có giấy tờ để chứng minh, chỉ là quan hệ thực tế chưa được pháp luật công nhận thì không được thừa kế ngay mà phải có căn cứ chứng minh và được cơ quan có thẩm quyền công nhận.
9. Con riêng có được thừa kế tài sản của bố dượng, mẹ kế?
Được, với điều kiện theo quy định sau:
Quan hệ thừa kế giữa con riêng và bố dượng, mẹ kế:
Con riêng và bố dượng, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định về hàng thừa kế và thừa kế thế vị.
Điều 654 BLDS 2015
Quy định như vậy, nhưng thực tế chưa có hướng dẫn rõ ràng về việc như thế nào là: “có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con”. Vì vậy còn rất nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề này.
Theo quan điểm của chúng tôi, trường hợp này nên giải quyết theo các phương án sau:
- Nếu như tất cả những người thừa kế còn lại đồng ý rằng người con riêng này “có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con” và cùng thống nhất, không có tranh chấp về việc cho người con riêng hưởng di sản => Văn phòng công chứng nên giải quyết cho họ hưởng di sản
- Nếu như có tranh chấp hoặc mâu thuẫn giữa con riêng và những người thừa kế khác về việc hưởng di sản => Cần có phán quyết của tòa án
- Nếu như người con riêng từ chối nhận di sản => Giải quyết theo thủ tục thừa kế thông thường
(Lưu ý: Đây là quan điểm cá nhân của Luật sư)
Xem thêm:
- Hướng dẫn các bước làm thủ tục thừa kế nhà đất
-
Án lệ số 05/2016/AL – Tính công sức đóng góp khi chia thừa kế
10. Ly hôn lấy người khác rồi có được thừa kế tài sản của vợ / chồng cũ không?
Được thừa kế theo quy định sau:
Việc thừa kế trong trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung, đang xin ly hôn, đã kết hôn với người khác
- Trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung khi hôn nhân còn tồn tại mà sau đó một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.
- Trường hợp vợ, chồng xin ly hôn mà chưa được hoặc đã được Tòa án cho ly hôn bằng bản án hoặc quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, nếu một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.
- Người đang là vợ hoặc chồng của một người tại thời điểm người đó chết thì dù sau đó đã kết hôn với người khác vẫn được thừa kế di sản.
Điều 655 BLDS 2015
Đó là một số câu hỏi và thắc mắc thường gặp khi bạn làm thủ tục thừa kế. Nếu bạn có những câu hỏi hoặc thắc mắc khác, hãy gửi phản hồi ở dưới bài viết này hoặc liên hệ riêng với chúng tôi để được tư vấn và giải đáp.
Bạn cũng có thể ấn nút “Theo dõi” để cập nhật các thông báo về bài viết mới nhất của chúng tôi qua email.
Huy
Hay! Nắm chắc Bộ luật dân sự, các lớp công chứng ở HVTP thường phải học các điều Bạn nêu đấy.
Ngoc Blue
Cảm ơn bạn nhé 🙂
Nguyễn xuân nhi
Cô mình được thừa kế đất năm 1994 thủ tục xong hết chưa được nhận giấy thì cô mất, giấy chứng tử có trước khi giấy tờ đất được cắp. Chồng cô là người thừa kế tiếp theo vì không có con . Giấy tờ hiện giờ tôi có là :CMND, giấy đăng ký kết hôn, giấy báo tử, sổ đỏ do người mất đứng tên , giấy bên phòng công chứng , tôi nộp hồ sơ để gần 1 năm nay không làm họ trả lời vì lý do giấy chứng tử có trước . Giờ tôi phải làm thế nào cần bở sung giất tờ gì vui lòng cho tôi biết. Cảm ơn
Ngoc Blue
Bạn lấy xác nhận của cơ quan cấp sổ về thời gian nộp hồ sơ làm thủ tục nhé. Thủ tục cấp sổ thường mất 1 khoảng thời gian nên đang làm mà cô bạn mất cũng không có gì là vô lý cả. Ngoài xác nhận trên thì bạn có thể làm đơn gửi đến cơ quan đang thụ lý hồ sơ về việc này.
Phạm Thị Bích Vân
Thưa luật sư! gia đình tôi gồm 4 thành viên: ba mẹ và hai chị em gái, tôi là em. Về tài sản của cha mẹ tôi hiện tại một mảnh đất ở và nông nghiệp, trong đó một nửa là nhà ba mẹ tôi một nửa là nhà bên chị tôi, hai mảnh đất rẫy, hai mảnh ruộng. trước kia ba mẹ tôi có nói rõ sẽ chia đất đai cho hai chị em mỗi người mỗi nửa. năm 2014 nhà nước có cho ba mẹ tôi tiền xay nhà, do thiếu kinh phí nên đã bán đám rẩy ba mẹ hứa cho tôi để bù vô làm nhà và có hứa sẽ cho tôi căn nhà đó luôn. về phần tài sản đã chia cho chị tôi thì chị tôi đã làm thủ tục sang tên rồi chỉ còn lại phần của tôi. Nay ba tôi đã mất nhưng chưa làm thủ tục sang tên cho tôi. Mẹ tôi vẫn có ý định sẽ để lại một nữa số đất đâi và nhà đã hứa cho tôi nhưng chị tôi không chấp nhận và muốn để lại căn nhà mà mẹ tôi đang ở trong đó có phần góp tiền của tôi.
Vậy luật sư cho tôi hỏi
1 – Trường hợp chị tôi đã sang nhượng hết phần tài sản của ba mẹ cho chị tôi rồi có quyền đòi thêm tài sản mà thuộc về tôi nữa hay không
2 – trường hợp không hòa giải được mà tôi muốn khởi kiện thì tôi có trích lục được số tài sản mà ba tôi đã sang tên cho chị tôi để kiện hay không ( sổ đỏ của gia đình tôi là sổ đỏ của hộ gia đình) và tôi cần chuẩn bị những giấy tờ gì.
3 – trường hợp vẫn còn mẹ tôi và mẹ tôi muốn cho tôi như những gì đã hứa nhưng chị tôi không chịu ký giấy thì tôi phải làm như thế nào, có cách nào để tôi nhận được phần đất đã đc chia cho mình không (ba tôi mất nhưng không để lại di chúc cho tôi)
4 – Nếu không thỏa thuận được mẹ tôi có thể lập di chúc để lại phần đất cho tôi mà không thông qua chị tôi được hay không?
Mong luật sư tư vấn giúp tôi ạ!
Tôi xin chân thành cảm ơn
Ngoc Blue
Chào bạn, tôi trả lời lần lượt theo câu hỏi của bạn nhé:
1. Thửa đất mà Ba mẹ bạn đã cho chị bạn, chị bạn đã sang tên thì không liên quan đến phần đất thừa kế nhé. Phần đất ba mẹ bạn hứa cho bạn nhưng chỉ bằng lời nói không có giấy tờ chứng minh thì chị bạn vẫn có quyền yêu cầu chia thừa kế.
2. Bạn muốn kiện thì cần chứng minh việc cấp sổ làm thủ tục sang tên cho chị bạn là không đúng quy trình. Tuy nhiên với thông tin bạn cung cấp thì tôi thấy việc chứng minh này khó có căn cứ để thực hiện
3. Mẹ bạn có quyền cho bạn phần đất của mẹ bạn (1/2) mà không cần hỏi ý kiến chị bạn, còn phần đất của bố bạn buộc phải làm thừa kế và có ý kiến của chị bạn
4. Như câu 3, mẹ bạn chỉ có quyền di chúc hoặc cho tặng bạn 1/2 thửa đất đứng tên bố mẹ bạn mà không cần có ý kiến của chị bạn
Phạm Thị Bích Vân
Dạ em cảm ơn luật sư đã tư vấn giùm ạ.
SƠN
Cho tôi hỏi ?
Ông bà tôi đã mất nhưg khôg nói có lâp di chúc hay khôg . Nhưg tôi kiếm được tờ danh thiếp văn phòng luật sư . Tôi có thể gọi điện hỏi luật sư văn phòng đó ko ?
Rất mong được giải đáp
Xin cảm ơn
Ngoc Blue
Bạn cứ gọi hỏi thoải mái nhé.
Minh Đỗ
cho tôi hỏi?
ba tôi mất, gia đình còn lại mẹ và em. Giờ tôi làm lại giấy tờ nhà đất hay bán đi, có cần phải xác nhận gì từ ông bà của tôi không?
Nếu có thì xác nhận gì? Đất toàn bộ đứng tên ba tôi.
Tôi thấy có người bảo phải có đơn xác nhận quyền sử dụng đất của ba mẹ tôi từ ông bà, rồi thêm đơn từ chối tài sản từ ông bà ? Không biết có phải k?
Mong được giải đáp.
Xin cảm ơn!
Ngoc Blue
Ông bà nội bạn nếu còn sống thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ba bạn. Vì vậy bạn cần có sự đồng ý thống nhất từ ông bà nội mới có thể làm thủ tục thừa kế nhé.
Chúng tôi đã hướng dẫn cụ thể trong bài viết: Các bước làm thủ tục thừa kế nhà đất đã có sổ đỏ, bạn có thể xem và áp dụng nhé.